Op deze pagina vind je links naar informatiebronnen om te leren tekenen op de manier van de Oude Meesters zoals Leonardo, Raphael, Caravaggio en Rembrandt. Elke informatiebron is uitgebreid getest en wordt besproken vanuit eigen ervaring (tenzij anders vermeld).

(Als de link nog niet werkt, dan wordt er nog gewerkt aan de review. Check deze site regelmatig voor updates, of neem contact op via het contact formulier.)

Materialen

Voor het schilderen met olieverf heb je vijf basis materialen nodig:

• Canvas
• Penselen
• Olieverf
• Palet
• Medium

Canvas

Linnen en katoenen schildersdoek

De meeste schildersdoeken bestaan uit een houten of metalen raamwerk met daarop een opgespannen doek. Voor het doek wordt vaak linnen of katoen gebruikt. Omdat je niet direct op het linnen of katoen kan schilderen moet het eerst voorbewerkt worden. Hiervoor wordt eerst een laag “lijmwater” aangebracht om het doek te gronden. Een traditioneel gebruikte lijmsoort is die gemaakt van konijnenhuid. Vervolgens komt er een of meerdere zogenaamde “gesso” lagen overheen. Gesso is het Italiaanse woord voor gips en is een mengsel van lijmwater en gips. Op deze laag wordt uiteindelijk geschilderd. Zonder deze lagen kunnen de chemische stoffen uit de verf het doek aantasten.

Linnen is over het algemeen iets duurder dan katoen. Kwaliteitsverschil zit hem voornamelijk in het gewicht van het doek (gram/m2) en de textuur van het geweven doek. Overigens hangt het van de kunstenaar en het soort werk af welke doek de voorkeur krijgt. Voor werken met veel fijne details kan linnen beter zijn en voor een meer abstract werk kan de grove textuur van katoen weer bijdragen aan het werk.

Schildersdoeken kan je kant en klaar kopen in de winkel, of zelf helemaal op maat maken. Daarnaast kan je ook het doek op de rol kopen en erop schilderen zonder het eerst in een raamwerk te plaatsten. Voor studies kan dit een handige werkmethode zijn.

Houten panelen

Houten panelen zijn zeer geschikt om op te schilderen. Een vochtwerende MDF plaat van 6mm dik is een prima basis. Op deze plaat moet je wel enkele lagen gesso aanbrengen. Twee tot drie dunne lagen is voldoende. Na het drogen van elke laag moet je het weer helemaal glad schuren met een schuurpapiertje. Zorg ervoor dat de uiteindelijke laag niet te dik is, want de olie uit de verf moet nog wel kunnen worden opgenomen door het hout. Sluit het paneel dus niet volledig af.

Omdat een houtenpaneel helemaal glad is geeft dit een ander “schildergevoel”. Voor zeer getailleerde werken is een houten paneel prettig om mee te werken. Daarnaast is een houten plank vaak goedkoper dan een schildersdoek, vooral als het paneel groot wordt. Als je paneel groter wordt dan 1m bij 1m dan moet je oppassen dat het niet gaat kromtrekken. Om dit te voorkomen kan je van te voren al steunbalkjes aan de achterkant van het schilderij vastlijnen.

Penselen

Schilderen met olieverf doe je voornamelijk met penselen. Andere hulpmiddelen zoals paletmessen of brede kwasten worden ook gebruikt. Penselen verschillen in vorm, grootte en het materiaal van de haren. Er zijn veel verschillende vormen zoals ronde, platte, ‘kattentongen’. Voor de haren worden vaak synthetische, varkens- of marterharen gebruikt.

Elke penseel geeft uiteindelijk een ander effect en het is daarom belangrijk een gevarieerde set van penselen te hebben.

Olieverf

Olieverf bestaat uit kleurpigmenten (poeder) vermengd met een olie. Lijnolie is de meeste gebruikte olie hiervoor. Er zijn verschillende merken die olieverf verkopen, zoals Winsor & Newton, Talens en Oudt Holland. Elk merk heeft vaak een ‘studie’ en een ‘atelier’ kwaliteit. Het verschil tussen olieverf moet je voornamelijk zoeken in: 1) het type kleurpigment (de kleur), 2) de zuiverheid van het pigment en 3) de hoeveelheid pigment in de tube. Bijvoorbeeld, het pigment Cadmium Red is een duur pigment en dit zal dan ook een van de duurdere tubes zijn. Sommige fabrikanten hebben daarom een goedkoper Cadmium Red Hue pigment ontwikkeld. Dit pigment lijkt op Cadmium Red maar zal niet de zelfde uitstraling hebben als het origineel.

Inmiddels zijn er ook speciale typen olieverf ontwikkeld. Normaal is de droogtijd van een laag olieverf een paar dagen tot weken (afhankelijk van de kleur en hoeveelheid olie). Daarom heeft Winsor & Newton de Griffin Alkyd lijn uitgebracht. Dit is olieverf dat binnen een dag droogt. Daarentegen heeft Talens de Cobra lijn uitgebracht. Dit is een type olieverf dat met water gemengd kan worden en hierdoor makkelijker in gebruik is.

Palet

Olieverf wordt voor gebruik op een palet geplaatst. Er zijn veel schillende soorten in de markt. De meest bekende is de houten palet. Witte afscheurpaletten zijn handig in gebruik omdat je deze weggooit na gebruik. Een glazenpalet heeft ook voordelen, omdat verf niet in het palet trekt en je onder het glas een papier kunt plaatsten met een specifieke kleur of (hokjes) patroon.

Medium

Een medium is een materiaal wat je toevoegt aan de olieverf om een speciaal effect te bereiken. Het meest gebruikte medium is lijnolie. Maar ook standolie, walnootolie of een mix met terpentine of glaspoeder wordt gebruikt. Het ene medium maakt de verf dunner of dikker, terwijl een andere weer invloed heeft op de droogtijd. Naast olie kan je ook een gel gebruiken zoals Winsor&Newton’s Liquin Original.

Technieken

Schilderen door met een vod verf weg te halen

Schilderen op hout in meerdere lagen

De “Painted Sketch” (a la prima)

Online schilderscholen en -cursussen

Jeff Wats Atelier – Een goed opgezet programma om te leren schilderen. Zie review.

NewMastersAcademy – Leer schilderen van verschillende meesters. Zie review.

ArtMentors – Online workshops en coaching.

Web Art Academy – Online video cursussen om te leren schilderen.

Workshop Cornelis le Mair – Workshop van de Eindhovense kunstschilder Cornelis le Mair. Zie review.

Videos en DVD

Learn & Master Painting – Gayle Levée. Zie review.

Robert Liberace

Barnstone Studios – Palette Control & Color Theory

Boeken

Classical Painting Atelier, Juliette Aristides [Engels]

A la prima II – Richard Schmid [Engels]