Dit is alweer het derde deel van mijn DVD review “Secrets of Portrait Painting with Cesar Santos”. Als je het eerste (de ondertekening) en tweede (dead coloring) deel niet gelezen hebt, dan raad ik je aan dat eerst te doen. In deze review beschrijf ik stap 3 uit Cesar’s proces: eerste schilderlaag in kleur. Deze stap neem zo’n 5(!!) uur in beslag op de video, vandaar dat deze review even op zich liet wachten.

Bij de eerste schilderlaag in kleur werkt Cesar het portret in meer detail uit. Hij let met name op de juiste kleuren, toonwaarden en vormen. Tijdens deze stap hoeft het portret nog niet perfect te zijn, want tijdens de tweede schilderlaag in kleur worden alle details en textuur volledig uitgewerkt.

Het palet wat Cesar gebruikt tijdens deze stap is de volgende:

• Titanium White – W&N Gryffin Alkyd
• Light Red – W&N
• Yellow Ochre Pale – W&N
• Raw Umber – W&N (raw umber is a yellow, mixed with blue it makes green)
• Cadmium Red – W&N (gebruik geen Cadmium Red Hue of Tint, dat is mindere kwaliteit)
• Ultramarine Blue – Old Holland (meer pigment, sterker)
• Terre Verte – W&N
• Mars Brown – Old Holland (je kan ook Raw Umber, Light Red en Titanium White mixen)
• Indian Red – W&N (om warmer schaduw te maken)
• Ivorry Black – W&N Gryffin Alkyd

Hij gebruikt W&N Gryffin Alkyd zodat deze schilderlaag de volgende dag droog is. Hoewel hij niet bij elke kleur expliciet gezegd heeft dat hij Alkyd gebruikt, ga ik er wel vanuit dat hij dat gedaan heeft.

Voordat Cesar begint met schilderen maakt hij op zijn palet eerst weer een aantal pre-mixen aan. De volgende mixen gebruikt hij tijdens deze fase: (value 1 = wit, 9: zwart)

Mix huidkleur in licht

Lichte huidkleur heeft de meeste chroma. Een donkere huidkleur krijgt minder chroma.

• Mix white, light red and yellow ochre (value 3, high chroma)
• Mix White, light red, yellow ochre, touch raw umber (value 4, less chroma)
• Mix white, raw umber (value 5, less chroma)
• Mix white, light red, yellow ochre, raw umber, grey (white, black) (value 6)
• Mix white, raw umber, yellow ochre (value 7, lowest chroma, grey)

Mix shadow huidtinten

• White, light red, yellow ochre pale (value 4, high chroma, orange)
• White, light red, yellow ochre pale (value 5, cooler, greenish)
• White, light red, raw umber (value 6, high chroma, orange)
• White, light red, raw umber (value 7, less chroma, greenish)
• White, light red, raw umber (value 8)

Neus mix

• White, light red, yellow ochre pale, cadmium red (value 6, high chroma)
• White, light red, yellow ochre pale, cadmium red (value 7, less chroma)

Schaduw (haar) mix

• Ivory black, Indian red (high chroma shadow)

Mix grey

• Titanium white, ivory black
• Titanium white, ivory black

Als medium gebruikt Cesar een mix van cold press linseed oil en terpentine (1:0.8). Overigens gebruikt hij maar super weinig medium en werkt hij voornamelijk met verf die rechtstreeks uit de tube komt.

Tijdens de 6 uur waarin Cesar aan de eerste kleurlaag werkt zie je werkelijk elke penseelstreek. Dit is erg leerzaam en geeft je veel lesmateriaal als je zelf gaat schilderen. Ook geeft Cesar veel tips over uiteenlopende zaken van het portretschilderen. Terwijl ik naar dit deel van de DVD aan het kijken was kreeg ik wel het gevoel dat 1 keer naar deze DVD kijken wellicht niet voldoende is om de hoeveel aan informatie op te nemen. Zelfs met het actief maken van aantekeningen tijdens het kijken denk ik dat ik bij een tweede keer kijken weer nieuwe dingen zal horen, of wat ik geleerd heb een betere plaats kan geven.

Een van de belangrijkste zaken die mij opviel is dat Cesar niet direct schildert wat hij ziet. Het menselijk oog valt namelijk niet altijd te “vertrouwen” omdat het zich aanpast aan waar je je aandacht op richt. Zo bepaald het menselijk oog de toonwaarde van een vlak aan de hand van de toonwaarden eromheen. Daarom denkt Cesar tijdens het schilderen altijd aan abstracte vormen. Het voorhoofd is rond en het ronde ‘gevoel’ moet ook zo geschilderd worden. Delen die verder weg zijn, moeten donkerder zijn dan delen die dichte bij zijn (ook al zie je dit niet zo).

Tijdens deze 5 uur aan video krijg je veel informatie van Cesar. Enkele lessen die ik genoteerd heb zijn:

• Een harde overgang (en: edge) verhoogt de illusie van optisch contrast. Een zachte overgang en een ‘verloren’ overgang (en: lost edge) vallen minder op bij de toeschouwer. Om een overgang zacht te maken kan je het beste beide zijde nog nat hebben en een zigzag beweging gebruiken om de verf van beide vlakken te mixen.
• Iets wat verder weg is, heeft zachtere randen en minder contrast. Door de waarden van bijvoorbeeld het oor en de haren gelijk te trekken, valt het oor minder op.
• Maak het linker oor (het oor in het licht) niet te licht, ook al lijkt dit in werkelijkheid wel zo. Want als het te licht is, komt het te veel naar voren. Je kan het oor beter wat donkerder maken, zodat het op de achtergrond lijkt te zijn.
• Twee manieren om contrast te verminderen zijn: 1) overgangen zachter maken, en 2) de waarden van aangrenzende vlakken dichter bij elkaar brengen.
• Cesar heeft een studie gedaan van een portret van Bouguereau om het bereik van de waarden en kleur range te bepalen. Door van de Oude Meesters te kopiëren leer je veel.
• Houdt een penseel ook aan de achterkant vast zodat je goed kunt zien wat er op het canvas gebeurt. Niet vasthouden zoals je een pen vast houdt.
• Een gladde canvas is beter voor portretschilderen omdat je meer textuur van je penseelstreken ziet en je beter details kunt zien. Bij een canvas met veel textuur is het lastiger om penseelstreken te zien.
• Zorg dat de schaduw min of meer dezelfde kleur heeft, maar zorg voor variatie in de lichte delen van het portret.
• Met een dark mirror kan je de waarden in je portret testen. Met name de waarden in het schaduw gedeelte, omdat de donkere waarden worden gegroepeerd.
• Werk niet eerst op de ene plek en dan op de andere. Beter is om een locatie af te ronden en dan een volgende lokatie die in de buurt is af te ronden. Hiermee hou je beter controle.
• Zoek mogelijkheden om variatie toe te voegen aan je schilderij. Dit maakt een schilderij interessant. Variatie kan d.m.v. kleur, overgangen (hard vs. zacht), toonwaarde (licht vs donker), chroma (veel vs weinig), penseelstreken (dikke verf vs dunne verf), enz.
• Het linker oog (in het licht) is dichter bij dan het rechter oog (in de schaduw). Door het linker oog meer contrast te geven, en het rechter oog minder contrast, lijkt het linker oog dichterbij dan het rechter oog.

In mijn volgende review zal ik de laatste stap beschrijven: de tweede kleurlaag. Cesar zal dan alle details uitwerken, inclusief textuur. Ik heb al gezien dat dit deel nog meer uur video bevat dan deze fase, dus geduld voor het laatste deel!

Links

DVD Secrets of Portrait Painting with Cesar Santos, http://streamlineartvideo.com/cesar-santos-secrets-of-portrait-painting/